|
|
admin2
QARĞA VӘ TÜLKÜ
Mirzə Ələkbər Sabir
QARĞA VӘ TÜLKÜ
Pendir ağzında bir qara qarğa,
Uçaraq qondu bir uca budağa.
Tülkü görcәk yavaş-yavaş gәldi,
Әndәrib baş, әdәblә çömbәldi.
Bir zaman hәsrәt ilә qarğa sarı,
Altdan-altdan marıtdı baş yuxarı.
Dedi:-Әhsәn sәnә, a qarğa ağa!
Nә nәzakәtlә qonmusan budağa?!
Bәzәdin sәn bu gün bizim çәmәni,
Şad qıldın bu gәlmәyinlә mәni.
Nә gözәlsәn, nә xoşliqasan sәn!
Yeri var söylәsәm, hümasan sәn.
Tüklәrindir ipәk kimi parlaq,
Bәdnәzәrdәn vücudun olsun iraq!..
Bu yәqindir ki, var sevimli sәsin,
Oxu, versin mәnә sәfa nәfәsin...
...Böylә sözdәn fәrәhlәnib qarğa,
Ağzını açdı ta ki, etsin-«ğa!»
«Ğa» edәrkәn hәnuz bircә kәrә,
Pendiri dimdiyindәn endi yerә.
Tülki fövrәn havada qapdı yedi,
Qarğaya tənə ilә böylә dedi:
¾ Olmasaydı cahanda sarsaqlar,
Ac qalardı yәqin ki, yaltaqlar!
MƏKTƏBƏ TƏRĞİB
MiRZƏ ƏLƏKBƏR SABİR
MƏKTƏBƏ TƏRĞİB
Mənim bağım, baharım!
Fikri ziyalı oğlum!
Məktəb zamanı gəldi,
Dur, ey vəfalı oğlum!
Ey gözüm, ey canım!
Get məktəbə, cavanım!
Gün çıxdı, sübh açıldı
Qaranlıqlar qaçıldı.
Pəncərədən gün düşdü,
Otaqlara saçıldı:
Ey gözüm, ey canım!
Get məktəbə, cavanım!
Oğul, oğul, amandır,
Çox yuxlamaq yamandır!..
Çox yuxlamaq - şeytandan,
Tez durmaq,- Allahdandır.
Ey gözüm, ey canım!
Get məktəbə, cavanım!
Nəsihət al, nəsihət,
Qıl kəsbi-elmə qeyrət!
Elmsizlik bəlası
Müşkül olur, həqiqət.
Ey gözüm, ey canım!
Get məktəbə, cavanım!
Məktəbə var şərafət,
Dəftərdə var lətafət.
Cari olur qələmdən
Şirin-şirin hekayət.
Ey gözüm, ey canım!
Get məktəbə, cavanım!
Allah olsun sədiqin,
Məktəb sənin şəfıqin,
Dur məktəbə get, oğlum!
Dəftər sənin rəfıqin.
Ey gözüm, ey canım!
Get məktəbə, cavanım!
Elm öyrən, imtahan ver,
Öz fəzlini nişan ver.
Qədrin bil elmi fəzlin,
Elmin yolunda can ver.
Ey gözüm, ey canım!
Get məktəbə, cavanım!
HÖRÜMÇӘK VƏ İPƏK QURDU
Mirzə Ələkbər Sabir
HÖRÜMÇӘK VƏ İPƏK QURDU
Bir hörümçәk özün çәkib durdu,
Dedi fәxr ilә:-Ey ipәk qurdu!
Nә xәsilәtlә iş görürsәn sәn,
Niyә bunca ağır hörürsәn sәn?!
Gәl mәnim sənətimdə sürәtimi
Görüb iqrar qıl mәharәtimi.
İşә gircәk tamamını hörürәm,
Az zaman necә çox iş görürәm?!
Baxdı, güldü ona ipәk qurdu,
Sәrzәniş etdi, tənələr vurdu.
Dedi:-Bәrfәrz olsa, hәr yerdә
Toxuyarsan böyük, kiçik pәrdә.
De görüm, onların nәdir sәmәri?
Bәlkә dә hәr kәsә çatır zәrәri.
Leyk mәndә yox isә dә sürәt,
Yapdığım işdә var ağır qiymәt.
Alәmә faidә verir karım,
Hәr kәs istәr ola xәridarım.
GƏL, GƏL, A YAZ GÜNLƏRİ
MiRZƏ ƏLƏKBƏR SABİR
GƏL, GƏL, A YAZ GÜNLƏRİ
Gəl, gəl, a yaz günləri,
İlin əziz günləri.
Dağda ərit qarları,
Bağda ərit qarları.
Çaylar daşıb sel olsun,
Taxıllar tel-tel olsun.
Ağaclar açsın çiçək,
Yarpağı ləçək-ləçək.
AĞACLARIN SÖHBӘTİ
Mirzə Ələkbər Sabir
AĞACLARIN SÖHBӘTİ
Alma, palıd, şam ağacı һal ilә,
Eylәdilәr bәһs bu minval ilә:
Başladı tərifə palıd qamәtin,
Öydü özün, zorbalığın, һalәtin.
¾ Yetmәz olur-söylәdi-dağlar mәnә,
Layiq olur fәxr edә bağlar mәnә.
Az qala başım yetişә göylәrә,
Şax budağım kölgә salır һәr yerә.
Әssә külәk, qopsa da tufan yenә,
Әymәyә әsla gücü çatmaz mәnә.
Canlıcadır, zorbacadır baldırım,
Sındıra bilmәz mәni һeç ildırım!
Alma ağacı ona verdi cavab:
- Eylәmә tərif özünü, ey cәnab!
Zorbadır һәrçәnd ki, qәddin sәnin,
Yox mәnә tay olmağa һәddin sәnin!
Sәndә bitir bir neçә vecsiz qoza,
Ancaq o da qismәt olur donquza.
Mәndә vәli, yaxşı, gözәl alma var,
Rәngini һәr kim görә һeyran qalar.
Dadlı, lәtafәtli, mәlaһәtlidir,
Saplağı incә, özü lәzzәtlidir...
Şam ağacı bildi bu keyfiyyәti,
Söyәdi:-Bәsdir, buraxın söһbәti,
Boş danışıqdan nә çıxar, ay balam.
Qış günü siz çıplaq olursuz tamam,
Leyk mәnim qışda dәxi yaz kimi,
Yaşıl olur paltarım atlas kimi.
Lazımam ev tikdirәn insanlara,
Hәm dirәyәm, һәm qapı eyvanlara.
Qış sobada xalq mәni yandirar,
Mәnfәәtim xalqa mәnim çox dәyәr...
MEYVӘLӘRİN SÖHBӘTİ
Məhəmməd Füzuli
MEYVӘLӘRİN SÖHBӘTİ
Rәvayәt dәnizlәrinin üzgüçüsü,
Hekayәt sәhralarının sәyyahı
Rәvayәt dәnizindә üzәn zaman,
Hekayәt sәhrasını gәzәn zaman,
Bu nәzm ilә belә incilәr düzmüş,
Belә әda ilә xәbәr vermişdir
Ki, bir siması gözәl,
İdrakı kamil vә təbii rәvan,
Şeylәrin nitqini başa düşәn,
Hәr dili anlayan bir adam var idi.
Dördüncü sәmanın padşahı olan günәş
Öz şüalarını alәmә yaydığı zaman,
O şәxs hәr tәrәfә nәzәr salıb,
Yaşıl çәmәnlәri seyrә çıxanda,
Gördü ki, zәmanә başqa cür dövr edir;
Dünya başqa cür bәzәnmişdir.
Onun xәyal qapıları açıldıqda
Gördü ki, ölmüş bitkilәr cana gәldi,
Çәmәnlәrdә başqa büsat quruldu,
Bitkilәr, güllәr öz köynәklәrini yırtdılar,
Әtrafı nəşə bürüdü;
LALӘNİN qәlbinә dağ vuruldu,
NӘRGİZ göz açıb bağa girәndә,
Bu alәmi görüb özünü itirdi;
BӘNÖVŞӘ qibtә edәrәk boyun әydi;
Vә mey nəşəsindən xumarlandı.
QÖNÇӘ dә yaxasını açıb güldü, Ardı...
ŞƏNGÜL, ŞÜNGÜL, MƏNGÜL
Mikayıl Müşfiq
ŞƏNGÜL, ŞÜNGÜL, MƏNGÜL
(Nağıl)
iri varmış, biri yoxmuş,
Məzlumların dərdi çoxmuş.
Saqqalı bir keçi varmış,
Gəzdiyi yer qayalarmış.
Dağdan-dağa atlanaraq,
Hər zəhmətə qatlanaraq
Yaşarmış öz əməyilə,
Başqasının köməyilə
Dolanmaqdan utanarmış,
Onun üç yavrusu varmış:
Biri Şəngül, biri Şüngül,
Biri də balaca Məngül.
Şəngülün gözləri qara,
Bənzəyirdi ceyranlara.
Şəvə tükü buruq-buruq,
İncə baldır, qısa quyruq.
Yeni çıxmış buynuzları,
Buxağında qotazları.
Bir yaşında maral çəpiş,
Bacaqları bir dal çəpiş
Şüngülün gözləri nərgiz,
Sanki dünyadan xəbərsiz.
Gecə-gündüz oynaqlardı,
Anasını qucaqlardı
Yuxa tükü bəyaz, yumşaq,
Qulaqları sanki zanbaq.
Alnındakı qaşqa gözəl,
Yoxdu bundan başqa gözəl.
Hələ bircə Məngülə bax,
Ayağında səkilə bax.
Yoxdur böylə gözəl çəpiş
Nazlı çəpiş, təpəl çəpiş.
Yumşaq tükü ala-bula,
Tamamilə başa bəla! Ardı...
Mikayıl Müşfiq
Mikayıl Müşviq (1908-1938)
Şair Mikayıl Müşviq (İsmayılzadə Mikayıl Əbdülqadir oğlu) 1908-ci il iyunun 5-də Bakının Xızı kəndində ziyalı ailəsində dünyaya gəlmişdir. Hələ ay yarım olarkən anasını, 6 yaşında isə atasını itirən Mikayıl bacı və qardaşları ilə birlikdə yetim qalmış, yaxın qohumlarının himayəsində böyümüşdür. Onun atasi Mirzə Qədir İsmayılzadə “Səadət” məktəbində müəllim işləməklə yanaşı “Vüsaqi” təxəllüsü ilə şerlər yazırdı. Yeri gəlmişkən, böyük bəstəkar M.Maqomayev “Şah İsmayıl” operasını Mirzə Qədirin eyni adlı poeması əsasında yaratmışdır.
M.Müşfiqin tərbiyəsinə nənəsi Qızqayıt böyük tə`sir göstərmişdir. O, çoxlu nağıl, əfsanə, xalq şerləri və mahnıları, bayatı və laylaları əzbər bilirdi. M.Müşviq ibtidai təhsilini inqilabdan əvvəl rus-tatar məktəbində almış sonra təhsilini Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun dil və adəbiyyat fakültəsində davam etdirmişdir (1927-1931). Əmək fəaliyyətinə pedaqoq kimi başlamış gənc şair 7 il Bakının orta məktəblərində müəllimlik etmişdir. Son iş yeri 18 saylı Bakı şəhər orta məktəbi olmuşdur (bu məktəb indi onun adını daşıyır).
Poetik yaradıcılığa 1926-cı ildə Gənc İşçi qəzetində çap etdirdiyi “Bir gün” şerilə başlayan gənc şair müntəzəm olaraq dövri mətbuatda çıxış edir və eyni zamanda bədii tərcümə ilə də ciddi şəkildə məşğul olur. A.S.Puşkinin “Qaraçılar” (Ş.Abbasovla birlikdə) və M.Y.Lermontovun “Demon” poemalarını (R.Rza ilə birlikdə), Xəyyamın bir çox rübailərini, T.Şevçenkonun şerlərini və başqa şairlərin irsindən nümunələri tərcümə edən Mikayıl Müşviq M.F.Axundovun A.S.Puşkinin ölümünə yazdığı məşhur “Şərq poeması”nı da azərbaycan dilinə çevirir.
M.Müşfiq həbs edilməmişdən əvvəl “Çağlayan” şerlər toplusunu tərtib edib nəşriyyata vermişdir. Buraya şair son illərdəki şe`rləri ilə birlikdə bundan əvvəl yaratmış olduğu ən yaxşı poetik əsərlərini də daxil etmişdi. “Çağlayan” bir növ onun on illik poetik fəaliyyətinin yekun kitabı olacaqdı ki, 1937-ci ildə şair “Xalq düşməni” damğası ilə həbs edilir və 1938-ci il yanvarın 6-də qısaca çəkən məhkəmə iclasında haqqında çıxarılmış ölüm hökmü elə həmin gül icra olunur.
Müşviqin həyat yoldaşı Dilbər Axundzadənin 1968-ci ildə Bakıda “Musiqili günlərim” adlı xatirələr kitabı nəşr olunur, 2005-ci ildə isə kitabın son genişləndirilmiş nəşri “Gənclik” nəşriyyatında işıq üzü görür.
Qeyd edək ki, Mikyıl Müşviqin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün Bakıda büstü qoyulmuş, məktəbə, küçəyə və meydana adı verilmişdir. Onun "Yenə o bağ olaydı", “Oxu, tar" və bir sıra başqa əsərləri Azərbaycan poeziya xəzinəsinin inciləri sırasındadır.
|
ANA
Ana dedim, ürəyimə yanar odlar saçıldı, Ana dedim, bir ürpəriş hasil oldu canımda, Ana dedim, qarşımda bir gözəl səhnə açıldı, Ana dedim, fəqət onu görməz oldum yanımda.
Ana, ana!... Bu kəlmənin vurğunuyam əzəldən, Onu gözəl anlatamaz düşündüyüm satırlar. Ana olmaz bizə hər bir “yavrum” deyən gözəldən, Çünki onun xilqətində ayrıca bir füsun var.
Başqa aləm yaşamadım böylə gözəl biçimdə, Onu kimsə gözəlliyin çilvəsində yaratmış; Ana, ana... çiçəkli bir fidandır ki, içimdə Ta əzəldən kök salaraq, ürəyimdə boy atmış.
O fidanı bəzi faqıt istiyorum çəkərək, Qoparayım ürəyimdən, fəqət onda varlığım Sızıldarkən, sanki bir səs qopub incə və titrək Bir lisanla söylüyor ki:- Mənə dəymə, yazığım!
Çünki səni mən bəslədim, mən böyütdüm, oxşadım, Söylədiyin sözlər ki var beşiyinin üstündə Oxuduğum türkülərin kölgəsidir, övladım! Mənə məxsus vərəqlər var hər kitabda, hər dində.
Nə doğru söz yazıqlar ki, görməmişəm onu mən, Diyorlar ki, Müşfiq, xəstə bir tifildin, ananı Baban kimi soyuq əllər qucağına çəkərkən, Yalnız acı fəğanların titrədirdi hər yanı.
İndi mənə hər kəs:- Anan, baban varmı?- söyləsə, Diyorum ki, - qapılmadan bir xülyaya, bir hissə- Olan olmuş, keçən keçmiş, indi məni yaşadan Bir müqəddəs, bir səmimi əməlim var, tapdığım.
İnandığım bir qiblə var, o da hər gün, hər zaman Yorulmayan qollarımla, düşünərək yapdığım Bİr aləmdir, bir aləm ki, səmaları qıpqızıl, Yüksəkləri, alçaqları, fəzaları qıpqızıl! |
DÜDÜK SƏDALARI
Səhərlər uyar-uymaz üfüqlər bir xoş rəngə, O zaman xəyalımız düdüklər coşmuş sanır.
Bir cılğın ürpərişlə bu hayqıran düdüklər, Boynumuza həyatın ağır yükünü yüklər, Nəhayət hər tərəfdə gediş-gəliş başlanır.
Toplaşır əməkçilər iş başına həvəslə, - Üfüqlər bürünürkən fəcirdən bir kömləyə, Düdüklərin əmrini yerinə yetirməyə.
-Çağırınız bizləri kəsilməyən nəfəslə Düdüklər! Yorulmadan çağırınız bizləri, Təqib edəcəyiz bir hərəktlə sizləri.
Ey hər düdük ruhundan ruha axan sədalar, Ürəklərdə şən əmək şamı yaxan sədalar, Sizinlə makinanın düyünləri açılır.
Boruların ağzından qaçıb uzaqlaşınca, Sürətli dalğalarla siz bizə yaxlaşınca, İçimizə həyatın cilvələri saçılır.
Düdüklərin müsəsəl uzun çağırışları, Havada bu görünməz səslərin yarışları Sayəsində çözülür sükunətin bağları.
Bəzən təbəssümlərlə cilvələr bulursunuz, Bəzən tutqun gözlərin şahidi olursunuz Ey düdük sədaları! Ey düdük sədaları!
|
|
ŞƏNGÜL, ŞÜNGÜL, MƏNGÜL (Nağıl) Biri varmış, biri yoxmuş, Şəngülün gözləri qara, |
XALI
İşçi qız, toxuduğun o divar xalısında Heyran oldum ürəkdən işlədiyin sənətə, Bir gözəllik əsəri verdin bəşəriyyətə.
Böyüklüyün çoxuna məchul ikən əvvəllər, Vurduğun naxışların, qız, ən bahalısında Meydana çıxdı bu gün səndəki böyük hünər.
Qabarlanan o incə, o nazik barmaqların Birinin təəssüflə cəlb etsə nəzərini, Alqışlar tutacaqdır o baxışın yerini.
İnan ki, qonaqların önünə çıxsa yarın, Xalında rəngi-ruhu solmayan o ulduzlar, Həm sənin, həm ölkənin göylərini yaldızlar.
Sən ey Şərqin əməkçi qızı, çırpın, qanadlan! Bürüyəcək şöhrətin bu sənət meydanını, Ola bilməz çəkdiyin zəhməti gözdən salan.
Birsən sənət yolunda candan keçən ərlərlə, Meydana buraxdığın böylə şah əsərlərlə Ucaldırsan ölkəmin şöhrətini, şanını. |
|
ÖLKƏM
Dünyamızı seyr etdim min dürlü həvəslərlə, Gördüm coşuyor dillər pək nəşəli səslərlə, Baxdım doludur yarlar şən qəlbili kəslərlə, Pək şad olaraq güldüm abad olan ölkəmdə. Qəmlərdən, ələmlərdən azad olan ölkəmdə.
Baxdım ki, duman görməz yüksəkləri billuri, İnsanları matəmsiz, istəkləri billuri, Dağlar, ovalar gülşən, hər bir yeri billuri, Hər şey gülüyor gördüm, pək şad oldum ölkəmdə. Qəmlərdən, ələmlərdən azad olan ölkəmdə.
Qış getdi ölümlərlə, ölkəmdə bahar vardır, Bağlarda gözəlliklər, şən qəhqəhələr vardır, Sevdalı könüllərdə sevdikləri yar vardır, Daim sevişirlər, bax, məzdad olan ölkəmdə. Qəmlərdən, ələmlərdən azad olan ölkəmdə.
Vicdanları pək şəffaf, insanları nurani, Müşfiq, bilə bildinmi, aləmdə şu dövranı?! Qaplar yarın artıq sağ dünyaları ürfanı. Hər yer güləcək, nura mötad olan ölkəmdə. Qəmlərdən, ələmlərdən azad olan ölkəmdə. |
ЦЕНТР ДЕТСКО-ЮНОШЕСКОГО ТВОРЧЕСТВА
ЦЕНТР ДЕТСКО-ЮНОШЕСКОГО ТВОРЧЕСТВА
В подчинении Министерства Образования Нахчыванской Автономной Республики
Адрес: город Нахчыван, улица Истиглал, 112
Телефон: (0136) 545-20-71; 545-26-88
В Центре Детско-Юношеского Творчества организовано 6 секций, в состав которых вошли 58 кружков с различными наименованиями.
Секции внешкольной организации:
- Методический
- Художественный
- Техническое творчество
- История регионоведения
- Спорт и военный патриотизм
- Массовый
Кружки внешкольной организации:
- Танцы - Художественное чтение - Художественное шитье - Музыкальные народные инструменты - Хор - Техническая эстетика - Мягкие игрушки - Компьютер - Умелые руки - Цветоводство - Ковроткачество - Автомоделирование - Физиология растений - История-краеведение - Юные физики и математики - Пеший туризм - Человек и природа - Волейбол - Баскетбол - Бокс - Настольный теннис - Шахматы - Шахматы - Шашки - Изучаем наследие Гейдара Алиева - Юные Гейдаровцы - Английский язык
QAPLAN VƏ KƏPƏNƏKLƏR
ZAHİD XƏLİL
QAPLAN VƏ KƏPƏNƏKLƏR
ir dəfə Qaplan gördü ki, həyətlərində bitən sarı çiçəklər bir anda qanadlanıb uçdular. Əlbəttə uçan sarı kəpənəklər idi, amma Qaplan işin nə yerdə olduğunu başa düşənə kimi onlar həyətin ortasına qədər uçdular.
– Hav, hav, hara belə, sarsaqlar?! Harda görünübdü ki, çiçək uçsun?!
Kəpənəklər Qaplanı heç veclərinə də almadılar. Bir-birini qova-qova dağlara tərəf üz tutdular. Yox, yox, buna dözmək olmazdı. Bu ağılsız çiçəkləri harda olsa tutub öz yerlərinə qaytarmaq lazımdı.
– Kimin ağlına nə gəlir, onu da edir – deyə Qaplan kəpənəklərin dalınca yorta-yorta qaçır və fikirləşirdi.
Kəpənəklər isə bal arılarının yanınа uçurdular. Arılar dağın gözəl bir yarğanında bal hazırlayıb öz qonaqlarını gözləyirdi. Kəpənəklər sarı yaylıq kimi süzür, bəzən də uçan sarı çiçəkləri xatırladırdılar. Qaplan isə boğazı yırtılana qədər hürürdü və onları bir an da gözdən qoymurdu. Kəpənəklər dərin dərələrin üstündən asanca keçdikləri halda Qaplan dərənin dibinə kimi gedib yenidən dağa dırmaşmalı olurdu. Buna görə də kəpənəklər ondan xeyli uzaqlara uça bilmişdilər. Qaplan uzaqdan baxıb gördü ki, kəpənəklər nəhəng qoz ağacının yaxınlığındakı çəmənliyə qondular.
– İndi sizin ağlınızı başınıza gətirərəm – deyə fikirləşdi və çəmənliyə doğru götürüldü.
Çəmənlikdə isə arılar öz dostlarını çox mehriban qarşıladılar. Soruşdular ki, nə olub, niyə belə həyəcanlıdırlar.
– Odur bax, deyə Sarıköynək dilləndi. – Bax bu avara bizi səhərdən qovur.
Sarıköynək bu kəpənəyin adı idi. Onun dostunun isə adı Ballıbəy idi. Sarıköynək sözünü təzəcə qurtarmışdı ki, Sarıləçək gözünün yaşını tökdü:
– Siz bir buna baxın, kənddən bura kimi bizi qovub. – Sarıləçəyin sözü Dadlı bəyi riqqətə gətirdi. Axı Dadlıbəy də Sarıləçəyin dostu idi.
– Eybi yoxdur – deyə Dadlı bəy xəncərini qurşadı, nizəsini götürdü və döyüşə hazır dayandı. Qaplan isə hələ də çiçəklərin arasında öz həyətlərindən uçan çiçəkləri axtarırdı. Birdən arılar onun üstünə atıldılar. Ballıbəy onun qırmızı burnundan vaxtında bir dişdəm ala bildi. Dadlıbəy də xəncərini Qaplanın dodağına sancdı. Bundan sonra nələr baş verdiyini Qaplan özü də başa düşmədi. Ayağı gəldikcə bu çəmənlikdən qaçır, başının üstündə isə bal arıları vızıldaşırdı. Onlar Qaplanı düz evlərinə qədər qovdular.
Qaplan kölgədə başını qoltuğunun altına soxub xeyli zingildədi. Ağlı başına gələndən sonra baxıb gördü ki, sarı çiçəklər elə öz yerlərindədir. Amma daha onlar tərəfə baxmaq belə istəmədi.