Eyvaz Zeynalov

Ən qiymətli

(Hekayə)

aşını işə salanda qonşusu Arif çəpərin o tərəfindən haray­la­dı:

- Nədi, Əhməd, yenə nə vurhavurdu? Yoxsa ermənilər müdafiəmizi Ermənilərin kəndə atdığı ilk mərmi Əhmədin tövləsinin bir tə­rəfini, ya­nın­da­­kı to­­­yuq hinini uçurtdu. Ətrafa səpələnən qəlpələr tut ağacının altında köl­­gələ­nən ula­ğı yaraladı, tax­tapuş­da şaqqıldadı, pəncərələrin şüşələrini cilkələ­di...

İkinci, üçüncü mərmi kəndin ayağında partladı. Bircə anda aləm bir-birinə dəy­­­di. Ar­vad-uşa­­ğın çığırtısından, mal-qaranın böyürtüsündən, itlərin hürüşün­dən, to­yuq-cücənin qaq­qıl­tısın­dan qulaq tutulurdu...

Əhməd tələm-tələsik əynini geyindi. Qızının qolundan yapışdı. Qorxudan öz­­lə­­rini itirə­rək ka­rıxıb qalmış arvadını, oğlunu tələsdirdi:

- Qaçın minin maşına!..

Qəlpələrin dəlik-deşik etdiyi uzunqulaq tut ağacının altında əzabla qıvrılır­dı. Dəh­şətdən göz­­ləri hədəqəsindən çıxmışdı.

yarıb­lar?..

- Hə, atan rus tanklarıdı, - Əhməd təsdiqlədi.

- Ayə, bizim uşaqları qoyub getmə!.. - Arif dedi.

- Tez tərpənin, küçədə gözləyirəm!.. - Əhməd qonşusunu arxayın saldı.

Neçə gündü kəndin yuxarı başında, çöldə erməni-rus birləşmələri ilə bizim­ki­lər ara­sın­da qan­lı döyüşlər gedirdi. Səhər xəbər gətirmişdilər ki, düşmən tərəf ye­ni qüv­və­lər hesabına daha da güc­lənib, bizə dov gəlməkdədi. Kənd camaatı sək­­səkə için­­dəydi...

Əhmədin arvadı bəd xəbəri eşidən kimi öz aləmində çəkidə yüngül, qiy­mət­də ağır, də­yər­li ev əşyalarının hamı­sını maşına yüklətmişdi. Bir çöpünü də yer­də qal­ma­­ğa qoymazdı, la­kin in­sa­fı yol vermirdi. Axı böyür-baş­dakı qo­num-qon­şunun ar­vad-uşağı da gözünü ərinin “Qaz-53”-nə dik­­­­­­miş­di...

Əhməd darvazanı taybatay açıb maşını genişliyə sürdü ki, qonşu-qonum gə­lib min­sin. Ar­vad­ların hərəsinin qoltuğunda neçə bağlaması vardı. Heç kimi qı­namaq ol­mazdı. İllər boyu əzab-əziyyətlə qazandığını bir göz qırpımında atıb get­mək asan mə­sələ deyildi...

Arvad-uşaq dişi-dır­nağı ilə cırmaqlaya-cırmaqlaya maşının üstünə dırma­şır­dı. Baş­­qa vaxt yə­­­qin ki, Əh­məd onların nazı ilə oynamalı olardı...

Maşının banında zığıldaşan uşaqlarını sakitləşdirən arvadlar başqalarını nə­zə­rə almadan Əh­mədi tələsdirirdilər.

- Nooldu, qardaş, maşını sürsənə!..

Əhməd onları yaxşı başa düşürdü. Amma bu dar ayaqda ona ümidi, pənahı ki­mi baxan həm­­kəndlilərindən kimsəni düşmənin cəngində qoyub gedə bil­məz­­di.

Nəhayət, hamı yerbəyer oldu. Əhməd sükan arxasına keçməzdən əvvəl geri qan­­rı­ldı. Qa­pı­sı­nı belə örtmədiyi ev-eşiyinə, həyət-bacasına uzun-uzadı nəzər sal­dı. Ancaq do­lan göz­lə­rini ka­bi­nada onunla yanaşı oturmuş arvad-uşağından giz­lətdi...

Maşını təzəcə yerindən dəbərtmişdi ki, nəsə xatırlayan qızı birdəncə qolun­dan yapı­şıb bərk-bərk silkələdi:

- Saxla, ata, saxla!..

Əhməd tez əyləci basıb soruşdu:

- Nə olub, qızım?..

Qızcığaz heç nə demədən qapını açıb özünü yerə atdı. Bir göz qırpımında qa­çıb evə gir­di. Hamı özünü itirmişdi.

- A kişi, niyə gözünü döyürsən?.. - Arvadı Əhmədin böyrünü dürtmələdi. - Düş aşağı, gör uşaq hara getdi də!..

Əhməd maşından düşüb uşağın dalınca götürüldü...

Hamı qorxu və həyəcanla gözləyirdi. Atışma səsi isə yaxınlaşmaqdaydı.

Bir azdan Əhməd qaça-qaça geri qayıtdı. Qızı da qucağında idi.

Maşın təzədən yerindən tərpənəndə anası ağzının odunu qızının üstünə tök­dü:

- Az, bu nə oyundu çıxardırsan, ay canı yanmış?..

Yerində rahatlanan qızcığaz handan-hana özünü doğrultmaq üçün evdən gö­tür­­düyü çan­­­ta­sı­nı, kitab-dəftərini göstərib:

- Axı, mən sabah məktəbə kitab-dəftərsiz necə gedəcəydim, ana?.. - dedi.

Qızının haqlı olduğunu görən anasının istər-istəməz dodağı qaçdı. Demə, ən qiy­­mətli şeyi götürmək yaddan çıxıb­mış...