Aleksandr Puşkin

KEŞİŞ VƏ ONUN İŞÇİSİ BALDANIN NAĞILI

(Tərcümə edəni Mirmehdi Seyidzadə)

Bir gicbəsər keşiş varmış,

Düşüncəsi yaman darmış.

Cürbəcür mal almaq üçün

O, bazara gəlib bir gün.

Elə bu vaxt veyil halda

Qarşısına çıxır Balda.

Deyir: - Keşiş baba, erkən

Nə gəzirsən bazarda sən?

- Axtarıram mən bir nəfər

Olsun aşçı, dülgər, mehtər.

Görsün üç iş az maaşla.

Balda deyir: canla, başla

Mən işlərəm. İldə amma

Alnına vurram üç çırtma.

Fikrə gedir keşiş bir az,

Düşünür ki, bu bəd olmaz.

Gələcəyi kimdir bilən,

Neçin qorxum çırtmadan mən.

Dil taparıq biz hər halda.

Sonra deyir: yaxşı, Balda!

Gedək bizim evimizdə qal.

İşlə, məni sən razı sal.

Danışırlar, iş düzəlir,

Balda keşişgilə gəlir.

Çalışır ev işlərində

Yatır küləş üzərində.

Dörd adamca yemək yeyir,

Yeddi nəfərcən işləyir.

Səhər, axşam zəhmət çəkir

Ata baxır, əkin əkir.

Görür hər gün bazar işi,

Hazırlayır о bişmişi.

Nə Baldadan keşiş qızı,

Nə arvadı qalır razı.

Dayəlik də edir qoçaq.

Ona lələ deyir uşaq.

Can yandırıb görür hər iş.

Yenə sevmir onu keşiş.

Əzizləmir heç bir zaman,

О düşünür, elə hər an

Bugün sabah il çatacaq,

İstəyəcək nökərim haqq.

Tapım bəlkə bir vəsilə,

Haqq verməyim quram hiylə

Dərdi artıb həddən aşır.

Gctdikcə vaxt yaxmlaşır.

Yemir, içmir, yatmır gecə,

Başı şişir düşündükcə.

Fikirləşir arvadıma

Deyim, çatsm imdadıma.

Qadınlarda çox ağıl var,

Düşünüb bir kələk qurar...

Arvad deyir: ay kişi mən,

Qurtararam səni dərddən.

Bu barədə etmə təşviş,

Baldaya ver bir çətin iş.

Aciz olsa о görməkdən

Boyun qaçır haqq verməkdən.

Keşiş olur bu sözdən şən,

Çəkinməyir nökərindən.

О Baldanı çağıraraq

Deyir: sadiq nökərim, bax!

Şeytanlarla bir şərtim var,

Ömr etdikcə gərək onlar

Versin mənə hər il töycü.

Bu ödəyər bizim xərci.

Üç ildir ki, gəlmir xərac,

Nahar etdin tez durma, qaç!

Get töycü al şeytanlardan,

Balda, qurtar məni dardan.

Balda keşiş ilə əbəs

Çənə vurab eləmir bəhs.

Gəlib dəniz sahilinə,

Bir ip alır о əlinə.

İpi suda dolandırır,

Göy dənizi bulandırır.

Baş qaldırıb çıxır sudan

Donquldanır qoca şeytan.

Deyir ona: ay Balda sən

İncidirsən bizi nədən?

Balda deyir: göy dənizi

Qurutmaqla, kökünüzü

Kəsim gərək sizin alçaq.

Qoca şeytan çox qorxaraq

Deyir: buna səbəb nədir?

Belə yersiz qəzəb nədir?

Balda cavab verir ki, siz

Neçin töycü verməyibsiz?

Murdar itlər, gərək bu gün

İşinizə salım düyün.

Şeytan deyir: ay Baldacan!

Gəl qoparma nahaq tufan.

Tezliklə biz töycü verrik.

Ödəyib bu borcu verrik.

Qəzəblənmə! Elə bu dəm

Göndərərəm gələr nəvəm.

Fikirləşir Balda, gərək

Qurum indi mən bir kələk.

Pişik kimi bala şeytan

Miyoldayıb çıxır sudan.

Deyir: kəndçi Balda, salam!

Nə töycüdür bu ay balam?

Bizimçin iş çıxdı hardan?

Bir əsrdir şeytanlardan

Töycü alan yoxdur. Nədən

Saldın bizi bəlaya sən?

İndi ki, iş belədir gəl

Bir mərc qoşaq burda əvvəl

Dəniz boyu birgə qaçaq,

Bax, hansımız gəlsək qabaq,

Töycü ona çatsın... bir də

Hazır olsun kisələr də.

Hiylə ilə deyir Balda:

Sən qoyarsan məni dalda?

Gəl mənimlə əbəs yerə

Mərc bağlama ay heyvərə.

Boy-buxunu bircə qarış

Kiçik qardaşımla yarış.

Balda gedir tez ormandan

Tutur iki bala dovşan.

Bir torbaya salıb həmən

Keçir yaşıl meşəlikdən

Birbaş gəlir tez sahilə,

О şeytana qurab hiylə

Deyir: hələ sən balasan

Məni ötmək deyil asan.

Sərf etmərəm vaxtı hədər,

Hünərin var sənin əgər

Qardaşımı yarışda keç.

Sonra deyir bir, iki, üç!

О buraxır bir dovşanı.

Sahil boyu qaçır şeytan

Meşəliyə gedir dovşan.

Şeytan qaçıb əldən düşür,

Lap yorulub dildən düşür.

Düşünür ki, uddum mərci

Cibimizdə qalar töycü.

Dönüb gəlir о bu halda.

Görür dizi üstə Balda

Qoyub kiçik qardaşını

Sığallayır hey başını.

Deyir: əziz qardaş dincəl,

Yorulmusan özünə gəl.

Kəsib tamam nəfəsini

Çıxarmayır heç səsini,

Quyruğunu qısıb şeytan

Boz dovşana baxır, yan, yan.

Deyir: Balda, dayan gedim

Mən töycünü hazır edim.

Gəlib şeytan deyir: baba,

Ötdü məni kiçik Balda.

Fikrə gedir qoca şeytan.

Balda isə, elə tufan

Qoparır ki, su bulanır,

Dəniz coşur, dalğalanır.

Kiçik şeytan çıxıb sudan

Deyir səs-küy salma dayan.

Biz töycünü verrik ancaq,

Bir şərtimiz qalıbdır, bax!

Birgə ağac ataq gərək,

Hansı uzaq gedər görək.

Uzaq atsa kim ağacı,

Alacaqdır о xəracı.

Tulla! Kimi gözləyirsən?

Balda, yəqin qorxursan sən,

Ki, burxular əlin birdən.

- Yox, yox keçir yüksəklərdən

Bax bir bulud... ağacı mən

Gərək atım ona, həmən,

Şeytanlarla edim savaş,

Qorxur kiçik şeytan... birbaş

Babasma tərəf qaçır,

Məsələni ona açır.

Qəzəblə kin duya-duya

Balda ipi salır suya.

Şeytanları hədələyir.

Kiçik şeytan çıxıb deyir:

Tufan salma canım, gözüm

Töycüyə yox mənim sözüm.

Haçan desən hazır olar.

Balda deyir: yox bir iş var,

İndi də sən dinlə məni,

Həll elə bu məsələni.

Bax ordakı kök madyana,

Onu alıb sən arxana

Aparsan yarım verst əgər

Bilərəm var səndə hünər.

Qollarında görüb gücü

İstəmərəm sizdən töycü.

Aparmasan madyanı sən

Töycümüzü verməlisən.

Arxasında ağır madyan,

Çox güc vurur yazıq şeytan.

Əldən düşür hıqqanaraq

İki addım gedir ancaq,

Üçüncüdə dəyir yerə.

Balda deyir: ay heyvərə!

Qollarının gücü budur.

Çəkil indi bir yanda dur.

Qıçlarımla mən madyanı

Bir verst qovum, məni tanı.

Balda minir boz madyana

Sürür onu dörd bir yana.

Şeytan qorxub hünərindən,

Gəlib onun işlərindən

Babasına açır söhbət.

Şeytanlar edib məsləhət

Görürlər ki, yoxdur əlac.

Axır onlar verir xərac.

Balda gəlir damağı çağ.

Həsəd çəkir keşişə dağ.

Balda evə dönən zaman

Keşiş onun qorxusundan

Arvadının arxasında

Daldalanır... yaxasından

Tutub Balda deyir ona:

Al töycünü... gəl alnına

Çırtmaları vurum!.. Keşiş

Görür xeyr? yamandır iş.

Çırtmalara hazır durar,

Balda ilk çırtmam vurur.

Keşiş onun zərbəsindən

Səqfə qalxıb düşür göydən.

İkincidən bihal olur.

Pəltəkləşib о lal olur.

Üçüncü çırtmadan çaşır,

Kəlləsindən ağlı qaçır.

Balda ona deyir: Keşiş!

Belə olar bax, ucuz iş.